Απόφαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου, που θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί «σταθμός», για την εκχώρηση υπηρεσιών και αρμοδιοτήτων στους Αναπτυξιακούς Οργανισμούς.

Ειδικότερα, σε συνέχεια νομικής πρωτοβουλίας της ΠΟΕ-ΟΤΑ, αναφορικά με την Προγραμματική Σύμβαση μεταξύ του Δήμου Χερσονήσου και του Αναπτυξιακού Οργανισμού «ΕΥΔΗΜΟΣ Α.Ε.», η Μείζων Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου έκρινε ότι, δεν είναι νόμιμη προγραμματική σύμβαση, αντικείμενο της οποίας είναι η αντιμετώπιση της υποστελέχωσης υπηρεσιών του Δήμου, δια της έμμεσης πρόσληψης προσωπικού.

Υπενθυμίζουμε ότι, με την Προγραμματική Σύμβαση, ο Δήμος είχε επιχειρήσει να αναθέσει το σύνολο των Οικονομικών Υπηρεσιών του στον Αναπτυξιακό Οργανισμό, επικαλούμενος έλλειψη προσωπικού. Κατά της ως άνω Προγραμματικής Σύμβασης η Π.Ο.Ε.-Ο.Τ.Α. είχε παρέμβει, κατ’ αρχήν ενώπιον της Επιτρόπου, υποβάλλοντας υπόμνημα και εν συνεχεία ενώπιον του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ζητώντας να κριθεί, ότι είναι αντίθετη προς το Σύνταγμα, η ανάθεση σε Αναπτυξιακές Εταιρίες του συνόλου των υπηρεσιών του Δήμου.

Η κρίση του ΕλΣυν

Με την υπ’ αριθμ.: 179/2022 Απόφαση της Μείζονος Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, η οποία εκδόθηκε πριν λίγες ημέρες και στην οποία για λογαριασμό της Π.Ο.Ε.-Ο.Τ.Α. παρέστη η Νομική Σύμβουλος της Ομοσπονδίας, κα Μαρία-Μαγδαληνή Τσίπρα, κρίθηκε:

«33. Το Δικαστήριο θεωρεί, ότι ο όρος «υποστήριξη» που καθορίζει την εμβέλεια του συμβατικού αντικειμένου, που δύνανται να αναλάβουν οι Αναπτυξιακοί Οργανισμοί μέσω προγραμματικής σύμβασης, πρέπει να ερμηνευτεί, αφενός σύμφωνα με το άρθρο 103 του Συντάγματος με το οποίο καθιερώνεται ο κανόνας της στελέχωσης των υπηρεσιών του Δημοσίου, των ΟΤΑ και των ΝΠΔΔ, με μόνιμους υπαλλήλους προκειμένου να καλυφθούν οι πάγιες και διαρκείς ανάγκες τους και αφετέρου σύμφωνα με το συνολικό πλέγμα των διατάξεων, που ρυθμίζουν γενικά το αντικείμενο των προγραμματικών συμβάσεων.

Το αντικείμενο δε αυτό συνίσταται προεχόντων (βλ. άρθρο 2 του Ν.4674/2020 σκ.25) στην παροχή εξειδικευμένης τεχνικής, συμβουλευτικής ή επιστημονικής συνδρομής για την επίτευξη σκοπών συνδεόμενων των με την αναπτυξιακή πολιτική των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, την ωρίμανση και εκτέλεση έργων υποδομής, την υλοποίηση δράσεων και έργων, που εντάσσονται στους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης της Ατζέντας 2030 του ΟΗΕ, την εκτέλεση έργων και την παροχή υπηρεσιών ψηφιακής σύγκλισης, την προώθηση της αειφόρου ανάπτυξης.

Και ναι μεν είναι πλέον δυνατή η μέσω προγραμματικής σύμβασης «υποστήριξη» των ΟΤΑ στην άσκηση αυτοδιοικητικών αρμοδιοτήτων, όμως τούτο τίθεται υπό την προϋπόθεση, ότι η «υποστήριξη» διατηρεί τον επικουρικό χαρακτήρα της, αφορά κάλυψη αναγκών ποσοτικά και ποιοτικά περιορισμένων, τις οποίες αδυνατεί να καλύψει ο Δήμος και δεν εξικνείται μέχρι του σημείου, από όπου θα ηγείροντο κατά τα ανωτέρω ζητήματα συνταγματικότητας, της καθολικής συνδρομής και της κατ’ ουσία υποκατάστασης τόσο του προσωπικού όσο και των αρμοδιοτήτων των υπηρεσιών του Δήμου από προσωπικό που διατίθεται από τον αντισυμβαλλόμενο Αναπτυξιακό Οργανισμό. Σε αντίθετη περίπτωση, ο Αναπτυξιακός Οργανισμός, που καλείται στο πλαίσιο μίας προγραμματικής σύμβασης να συνδράμει καθολικά μία υπηρεσία του Δήμου με αδυναμία λειτουργίας δεν περιορίζεται σε υποστηρικτικό ρόλο, αλλά την υποκαθιστά (βλ. Ελ Συν Τμ. VI 894/2018).

34. Ενόψει των ανωτέρω, το Δικαστήριο κρίνει, ότι στο πλαίσιο προγραμματικής σύμβασης, ο ρόλος, που δύναται νομίμως να ανατεθεί σε Αναπτυξιακό Οργανισμό είναι επικουρικός της λειτουργίας του αντισυμβαλλόμενου Οργανισμού Τοπικής Αυτοδιοίκησης, προεχόντως δε συνίσταται στην παροχή εξειδικευμένης τεχνικής, συμβουλευτικής και επιστημονικής υποστήριξης για την κάλυψη αναγκών παροδικών και ποσοτικά περιορισμένων τις οποίες σύμφωνα με ειδική αιτιολογία, αδυνατεί να καλύψει ο ίδιος ο  Οργανισμός Τοπικής Αυτοδιοίκησης (πρβλ. ΕλΣυν Τμ.Μειζ.-Επτ. Συνθ. 1353, 1355/2018.

Επομένως δεν είναι νόμιμη προγραμματική σύμβαση αντικείμενο της οποίας είναι η αντιμετώπιση της υποστελέχωσης υπηρεσιών του Δήμου δια της έμμεσης πρόσληψης προσωπικού, που θα ασκεί τα συνήθη καθήκοντα των υπαλλήλων κατά καταστρατήγηση του απορρέοντος από το Σύνταγμα κανόνα στελέχωσης των υπηρεσιών του Δήμου με μονίμους υπαλλήλους και του, σε συμφωνία με αυτόν, θεσπισθέντος συστήματος πρόσληψης υπαλλήλων, αφού στην πραγματικότητα οι συμβάσεις αυτές υποκρύπτουν πρόσληψη προσωπικού για την κάλυψη κενών οργανικών θέσεων».

«Με την απόφαση αυτή, μπαίνει πλέον ένας ισχυρός φραγμός σε όλες τις επιχειρούμενες από Δήμους αναθέσεις σε Αναπτυξιακούς Οργανισμούς, αντικειμένων, που ανήκουν αποκλειστικά και μόνο στην αρμοδιότητα των Δήμων, οι οποίοι και οφείλουν να προχωρούν σε κάλυψη των αναγκών τους μέσω προσλήψεων μονίμου προσωπικού. Επιπλέον, αποσαφηνίζεται οριστικά και με βάση την δεσμευτική κρίση του Ανώτατου Δημοσιονομικού Δικαστηρίου, ο ρόλος των "Αναπτυξιακών Οργανισμών", που είναι η παροχή  εξειδικευμένης τεχνικής, συμβουλευτικής ή επιστημονικής συνδρομής και όχι η υποκατάσταση των υπηρεσιών των Δήμων στις αυτοδιοικητικές τους αρμοδιότητες», τονίζει η Ομοσπονδία.

Η Π.Ο.Ε.-Ο.Τ.Α. χαρακτηρίζει «σπουδαία» την απόφαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Υπογραμμίζει για μία ακόμα φορά τη σημασία του προληπτικού και κατασταλτικού ελέγχου των δαπανών των Δήμων για την τήρηση της νομιμότητας και δηλώνει την αμετακίνητη απόφαση της να προστατεύσει με κάθε τρόπο τον δημόσιο και κοινωνικό χαρακτήρα των υπηρεσιών των Ο.Τ.Α., «που πρέπει να στελεχώνονται από μόνιμους Δημοσίους Υπαλλήλους και να λειτουργούν υπέρ των δημοτών αλλά και των πολιτών εν γένει. Συνεχίζουμε τον αγώνα μας σε όλα τα επίπεδα απέναντι σε όλους εκείνους, που επιχειρούν με κάθε τρόπο να μεταβάλλουν τον Δημόσιο και καθολικό χαρακτήρα των υπηρεσιών των Δήμων εις βάρος των συναδέλφων μας αλλά και των δημοτών».

H δήλωση του Προέδρου της Π.Ο.Ε.-Ο.Τ.Α.

«Με την υπ’ αρ. 179/2022 απόφαση της Μείζονος Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, κρίθηκε οριστικά, ότι κωλύεται η υπογραφή της προγραμματικής σύμβασης, που επιχείρησε να υπογράψει ο Δήμος Χερσονήσου με την Αναπτυξιακή Εταιρία Εύδημος Α.Ε.. Μέσω της συμβάσεως αυτής επιχειρήθηκε η ανάθεση του συνόλου των αρμοδιοτήτων των Οικονομικών Υπηρεσιών του Δήμου στην ως άνω Εταιρία.

Το Ελεγκτικό Συνέδριο, στο οποίο είχε προσφύγει η ΠΟΕ ΟΤΑ μέσω της Δικηγόρου της Μαρίας Μαγδαλινή Τσίπρα, δέχτηκε τα επιχειρήματα μας, ότι είναι αντίθετη προς το Σύνταγμα, το οποίο επιβάλει την στελέχωση των δημοσίων υπηρεσιών από μονίμους δημοσίους υπαλλήλους, η ανάθεση σε Αναπτυξιακές Εταιρίες αρμοδιοτήτων των Δήμων και ξεκαθάρισε με τον πλέον σαφή τρόπο τον ρόλο των Αναπτυξιακών, ο οποίος είναι αποκλειστικά και μόνο επικουρικός και υποβοηθητικός.

Πρόκειται για μία μεγάλη επιτυχία της ΠΟΕ ΟΤΑ και των εργαζομένων στην τοπική αυτοδιοίκηση απέναντι στην επιχειρούμενη εκχώρηση των υπηρεσιών των Δήμων, αφού για πρώτη φορά κρίνεται και μάλιστα από την Ολομέλεια του Δημοσιονομικού Δικαστηρίου ο ρόλος των Αναπτυξιακών Εταιριών και διατυπώνεται με απόλυτη σαφήνεια η συνταγματική επιταγή της άσκησης των αυτοδιοικητικών αρμοδιοτήτων από μόνιμους υπαλλήλους. Συνεχίζουμε τον αγώνα μας με κάθε τρόπο, ενωμένοι και αποφασισμένοι, απέναντι σε κάθε μορφής συμφέροντα, που επιδιώκουν να αλλοτριώσουν τον Δημόσιο χαρακτήρα των υπηρεσιών των Δήμων, εις βάρος των εργαζομένων αλλά και των πολιτών», σχολίασε ο Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Νίκος Τράκας.