Σήμερα, κατά την έναρξη του Ετήσιου Τακτικού Συνεδρίου της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας, τα ΠΟΛΗ + ΠΟΛΙΤΙΚΗ και epoli.gr φιλοξενούν σε μία μεγάλη, αποκλειστική συνέντευξη τον Πρόεδρο του Δ.Σ. της ΚΕΔΕ, κ. Γιώργο Πατούλη.

Οι προτεινόμενες πολιτικές στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης του Κράτους και της οικονομικής αυτοτέλειας των δήμων, ο «Καλλικράτης», το εκλογικό σύστημα των ερχόμενων Αυτοδιοικητικών Εκλογών και η ενδεχόμενη αποσύνδεσή της από τις Ευρωεκλογές, η θητεία των αιρετών της Τ.Α., αλλά και οι εργαζόμενοι στους δήμους, οι βασικές ενότητες αυτής.

Η συνέντευξη

ΕΡ.: Κύριε Πρόεδρε, η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδος έχει θέσει ψηλά στην ατζέντα της το ζήτημα της Μεταρρύθμισης στο Κράτος. Στο επικείμενο Συνέδριο των Ιωαννίνων σκοπεύετε να το αναδείξετε περισσότερο;

«Όπως πολύ σωστά επισημαίνετε, το ζήτημα της Μεταρρύθμισης του Κράτους αποτελεί για την Αυτοδιοίκηση το κορυφαίο ζήτημα. Είναι ένα θέμα που μας αφορά όλους, γιατί συνδέεται άμεσα με το μέλλον της χώρας. Είναι το απαραίτητο βήμα για να οδηγήσουμε την Ελλάδα στην ανάπτυξη, μετά από οκτώ χρόνια κρίσης, που εξελίσσεται σε παρακμή.

H Ελλάδα της Δημοκρατικής Διακυβέρνησης χρειάζεται ένα νέο μοντέλο οργάνωσης και λειτουργίας του Κράτους. Απαιτεί μια Αναδόμηση, ένα νέο μοντέλο Τοπικής Διακυβέρνησης, με Ισχυρή Τοπική Αυτοδιοίκηση και ουσιαστική Αποκέντρωση.

Υπηρετώντας το όραμα αυτό, το μήνυμα του επικείμενου Συνεδρίου μας είναι: “Αλλάζουμε. Το Κράτος, τις ζωές μας, την Ελλάδα”».

ΕΡ.: Και στο παρελθόν έχουν γίνει μεταρρυθμιστικές προσπάθειες, με πιο πρόσφατη αυτή του Καλλικράτη. Τι μεγαλύτερο προσδοκείτε;

«Στη σημερινή συγκυρία είναι απαραίτητη μια Μεγάλη Αλλαγή, που θα λάβει υπόψη της τις εμπειρίες που αποκομίσαμε από τα τελευταία 40 τουλάχιστον χρόνια. Διάστημα όπου ο τόπος μας κυβερνήθηκε από μία ισχυρή Κεντρική Εξουσία και με μία λογική συγκεντρωτικού σχεδιασμού. Στο διάστημα αυτό δια-χειρισθήκαμε πάνω από 1 τρις ευρώ, αλλά παρόλα αυτά δεν αποφύγαμε την χρεοκοπία. Θεωρώ λοιπόν ότι πλέον έφτασε η ώρα για την επανάσταση του αυτονόητου, η ώρα να επικρατήσει επιτέλους η απλή λογική. Η ώρα να δώσουμε στις τοπικές κοινωνίες τη δύναμη και την ευθύνη να διαμορφώνουν οι ίδιες το μέλλον τους. Το μέλλον ανήκει στην Αυτοδιοίκηση. Σε όλο τον κόσμο, το κέντρο βάρους της ανάπτυξης πέφτει όλο και περισσότερο στους Δήμους και το κέντρο λήψης των αποφάσεων μεταφέρεται σε όλο και περισσότερα ζητήματα, από τα πάνω προς τα κάτω. Δεν μπορεί να υπάρξει Δυνατή Ελλάδα, χωρίς Ισχυρούς Δήμους.

Eμείς λέμε ότι η Αυτοδιοίκηση Α’ Βαθμού είναι έτοιμη να αναλάβει τις ευθύνες της. Να συμβάλει ουσιαστικά στην εθνική προσπάθεια, για την αναπτυξιακή αναγέννηση της Πατρίδας μας».

ΕΡ.: Μπορεί, ωστόσο, να υπάρξει ουσιαστική μεταρρύθμιση, χωρίς επαρκή χρηματοδότηση από το Κράτος;

«Η άποψη μας είναι διατυπωμένη εδώ και καιρό. Από την πρώτη μέρα που ξεκίνησε ο δημόσιος διάλογος για την αλλαγή του Καλλικράτη. Εξαρχής είπαμε ότι, δεν μπορεί να υπάρξει μεταρρύθμιση χωρίς χρήματα. Δεν μπορεί να επαναληφθεί η ιστορία του Καποδίστρια και του Καλλικράτη.

Ουσιαστικό στοιχείο της μεταρρύθμισης που όλοι αναγνωρίζουμε ότι πρέπει να γίνει, είναι η ενίσχυση της οικονομικής ανεξαρτησίας κι αυτοτέλειας των Δήμων.

Ένα κρίσιμης σημασίας ζήτημα για την οικονομική αυτοτέλεια της τοπικής αυτοδιοίκησης είναι η φορολογική εξουσία. Στην Ελλάδα η φορολογική εξουσία ανήκει αποκλειστικά στο Κράτος. Γι αυτό και σήμερα η φορολογική αποκέντρωση αποτελεί μία μεγάλη πρόκληση. Ωστόσο, για την εφαρμογή της φορολογικής αποκέντρωσης χρειάζεται προσεκτική μελέτη με βάση τη θεωρία, την διεθνή εμπειρία και τις ιδιαιτερότητες που έχει το φορολογικό σύστημα της χώρας μας».

ΕΡ.: Μπορείτε να γίνετε πιο συγκεκριμένος; Με ποιον τρόπο θα υπάρξει οικονομική αυτοτέλεια για τους Δήμους;

«Όπως σας ανέφερα και προηγουμένως, καμία μεταρρύθμιση στη λειτουργία των Δήμων δεν μπορεί να γίνει, αν δεν συνοδεύεται από τους απαραίτητους οικονομικούς πόρους. Στο πλαίσιο αυτό, έχουμε ως Διοικητικό Συμβούλιο αποφασίσει να ζητήσουμε την υιοθέτηση συγκεκριμένων πολιτικών, όπως:

• Προώθηση της Φορολογικής Αποκέντρωσης. Πρώτο βήμα, ο Φόρος Ακίνητης Περιουσίας να αποτελέσει τοπικό φόρο, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες κάθε Δήμου, ώστε να προωθεί την τοπική ανάπτυξη.
• Άμεση απόδοση των παρακρατηθέντων της περιόδου 2010-2016, το ύψος των οποίων ξεπερνά τα 13 δις ευρώ.
• Αποκατάσταση των Κ.Α.Π. Και καμία περαιτέρω μείωση των πόρων που αποδίδονται στους Δήμους, μέσω του κρατικού προϋπολογισμού, όπως προβλέπεται και στον προϋπολογισμό του 2018. 
• Δημιουργία Αναπτυξιακού Προγράμματος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Το πρόγραμμα αυτό θα χρηματοδοτηθεί από τις χρηματοροές της νέας γενιάς παρακρατηθέντων, το εθνικό σκέλος του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, το «Πράσινο Ταμείο» και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.
• Αξιοποίηση των πόρων του «Πράσινου Ταμείου» για τη χρηματοδότηση έργων περιβαλλοντικής αποκατάστασης στους Δήμους.
• Πρόσβαση των Δήμων στο ΕΣΠΑ, μέσω ειδικού προγράμματος ύψους 2.000.000.000 ευρώ.
• Μεταφορά των ακινήτων του Δημοσίου στους Δήμους.
• Διεύρυνση του ρόλου των Δήμων στην παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας και στην υποστήριξη της επιχειρηματικότητας, μέσω ενός νέου θεσμού προώθησης της τοπικής ανάπτυξης, του Τοπικού Συμφώνου Προώθησης της Επιχειρηματικότητας.
• Σχεδιασμό κι εφαρμογή ενός Ειδικού Προγράμματος για τους μικρούς ορεινούς και νησιωτικούς Δήμους.
• Απόδοση πόρων που μας αφαιρέθηκαν τα προηγούμενα χρόνια (τέλη χρήσης βοσκότοπων, φόρος ζύθου, πετρελαιοειδή, τέλη παραχωρησιούχων δημοσίου, κ.λπ.).
• Παραχώρηση στους Ο.Τ.Α. του δικαιώματος χρήσης των αιγιαλών και παράλληλη απόδοση μέρους των εσόδων στο Κεντρικό Κράτος.

Στόχος μας είναι με την ταυτόχρονη μεταφορά νέων αρμοδιοτήτων, τα ενοποιημένα έσοδα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης να φτάσουν στα επόμενα χρόνια από το 3,7% του ΑΕΠ που είναι σήμερα, στο 8%, που είναι ο μέσος όρος της Ευρώπης».

ΕΡ.: H Κυβέρνηση έχει εξαγγείλει την αλλαγή του εκλογικού συστήματος στις εκλογές της Αυτοδιοίκησης και τη θέσπιση της απλής αναλογικής. Η Κ.Ε.Δ.Ε. διαφωνεί όμως με την αλλαγή αυτή. 

«Θέλουμε απλή λογική στη λειτουργία του Κράτους, κι όχι απλή αναλογική στις εκλογές της Αυτοδιοίκησης. Ως Κ.Ε.Δ.Ε. έχουμε ξεκαθαρίσει ότι, θεωρούμε λανθασμένη τη λογική που προωθεί η Κυβέρνηση, ότι τάχα η υιοθέτηση της απλής αναλογικής θα συμβάλλει στον εκσυγχρονισμό του πολιτικού συστήματος και στην ενίσχυση της αντιπροσωπευτικότητας. Αυτό είναι 100% λάθος. Πουθενά στον κόσμο δεν συνιστά μεταρρύθμιση η αλλαγή του εκλογικού συστήματος. Αυτή τη στιγμή το πραγματικό πρόβλημα της χώρας και ιδιαίτερα της Αυτοδιοίκησης, δεν είναι το σύστημα ανάδειξης των Δημάρχων και των δημοτικών συμβούλων, αλλά η ανάγκη να υπάρξει μία πραγματική, ουσιαστική μεταρρύθμιση στη λειτουργία του Κράτους, προς όφελος της ανάπτυξης της χώρας.

Για μας είναι ξεκάθαρο ποιες πρέπει να είναι οι προτεραιότητες για να λειτουργήσουν καλύτερα οι Δήμοι μας. Δεν είναι κυρίαρχο ζήτημα η αλλαγή του εκλογικού νόμου, αλλά η ενίσχυση της οικονομικής ανεξαρτησίας και λειτουργικής μας αυτοτέλειας.

Η διαρκής μείωση της χρηματοδότησης των Δήμων, η επικάλυψη αρμοδιοτήτων, η έλλειψη προσωπικού είναι τα μεγάλα μας προβλήματα, όχι η απλή αναλογική.

Για τους πολίτες σημασία έχει να μπορούν οι Δήμοι να κάνουν έργα, να χτίζουν και να συντηρούν σχολεία, να λειτουργούν τους παιδικούς σταθμούς, να συντηρούν τα πάρκα και τις παιδικές τους χαρές. Να εκτελούν αντιπλημμυρικά έργα. Να μπορούν να λειτουργούν τις κοινωνικές τους δομές, οι οποίες κλείνουν από την έλλειψη χρηματοδότησης».

ΕΡ.: Ανεξάρτητα από τα παραπάνω, γιατί σας ενοχλεί τόσο πολύ να υπάρξει αναλογικότερη εκπροσώπηση όλων των πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων στα αιρετά όργανα της Αυτοδιοίκησης;

«Η Αυτοδιοίκηση όλα τα προηγούμενα χρόνια, παρά την έλλειψη της απλής αναλογικής, κατάφερε να διασφαλίσει την πολιτική και κοινωνική σταθερότητα των τοπικών κοινωνιών. Πετύχαμε στα χρόνια της κρίσης να είμαστε ο θεσμός που στήριξε με πράξεις κι όχι με λόγια, τις δεκάδες χιλιάδες πολιτών που δοκιμάστηκαν οι αντοχές τους. Η απλή αναλογική δεν θα μοιράσει περισσότερα χρήματα στους Δήμους και τις τοπικές μας κοινωνίες, απλά θα καταστήσει δυσκολότερη την κυβερνησιμότητα τους. Δεν θα ανακατανέμει δημόσιες εξουσίες, αλλά χάος. Θα ευνοήσει συναλλαγές και συμφωνίες πίσω από κλειστές πόρτες, με κανόνες αδιαφάνειας.

Σήμερα, σε όλα τα δημοτικά συμβούλια της χώρας εκπροσωπούνται επαρκώς όλες οι πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις των τοπικών κοινωνιών. Ακόμη και οι πιο ακραίες φωνές έχουν παρουσία σε δημοτικά συμβούλια.

Η περαιτέρω ενίσχυση της αναλογικότητας, αν δεν υπάρξουν διασφαλίσεις για τη δυνατότητα κυβερνησιμότητας των Δήμων, είναι πολύ πιθανόν να δώσουν τη δυνατότητα στις ακραίες φωνές να αποκτήσουν εκτός από φωνή κι εξουσίες. Αυτό θέλουμε;».

ΕΡ.: Αν αύριο το πρωί σας καλέσει η Κυβέρνηση και σας παρουσιάσει το Νομοσχέδιο για την αλλαγή του Καλλικράτη, είστε έτοιμοι να καταθέσετε τις δικές σας προτάσεις;

«Η ΚΕΔΕ συμμετέχει από την αρχή του διαλόγου για την αλλαγή του Καλλικράτη, σε όλες τις επιτροπές που συνέστησε ο τότε Υπουργός Εσωτερικών, ο κ. Κουρουμπλής. Στις επιτροπές αυτές έχουμε ήδη καταθέσει τις θέσεις και τις απόψεις μας. Κι είμαστε έτοιμοι να το ξανακάνουμε, αμέσως μόλις η Κυβέρνηση μας παρουσιάσει τη δική της ολοκληρωμένη πρόταση. Το μόνο που θεωρούμε σήμερα δεδομένο, είναι η πρόθεση της να αλλάξει το εκλογικό σύστημα. Εμείς θεωρούμε ότι προτεραιότητα για τις τοπικές κοινωνίες είναι μία αποτελεσματικότερη Δημόσια Διοίκηση κι Αυτοδιοίκηση. Γι αυτό πιστεύουμε ότι είναι αναγκαίο να ξεκινήσει άμεσα διάλογος με όλα τα συναρμόδια Υπουργεία, όχι μόνον με το Υπουργείο Εσωτερικών και με την ΚΕΔΕ, ώστε να συζητηθεί αναλυτικά πριν την κατάθεση του Νομοσχεδίου η ανακατανομή πόρων και αρμοδιοτήτων στους Δήμους, στο πλαίσιο της νέας διοικητικής οργάνωσης του Κράτους.

Η επανα-οριοθέτηση των αρμοδιοτήτων πρέπει να υπηρετεί το στόχο της πολύ-επίπεδης διακυβέρνησης, με βάση τις αρχές της εγγύτητας, της επικουρικότητας και της αποτελεσματικότητας».

ΕΡ.: Πώς αντιδράτε στο ενδεχόμενο θέσπισης ορίου θητειών ή μείωσης της θητείας από 5 σε 4 έτη;

«Είμαστε αντίθετοι στη μείωση της θητείας των αιρετών της Αυτοδιοίκησης από τα 5, στα 4 χρόνια. Και θεωρούμε ότι εφόσον μπει όριο στις θητείες των αιρετών της Αυτοδιοίκησης, το ίδιο όριο θα πρέπει να μπει και για τις άλλες κατηγορίες πολιτικού προσωπικού, όπως π.χ. οι βουλευτές. Παράλληλα, απαιτούμε την θέσπιση συγκεκριμένων πολιτικών για την ενίσχυση της καταστατικής θέσης των αιρετών και την ισότιμη αντιμετώπιση τους σε σχέση με το υπόλοιπο πολιτικό προσωπικό. Σε όλα τα επίπεδα. Μισθολογικό, συνταξιοδοτικό αλλά και σε δυνατότητες ώστε να μπορούν να διευκολύνονται στο να ασκήσουν τα καθήκοντα τους».

ΕΡ.: Συμφωνείτε με το ενδεχόμενο να αποσυνδεθούν οι Αυτοδιοικητικές Εκλογές από τις Ευρωεκλογές;

«Οι Εκλογές της Αυτοδιοίκησης δεν μπορούν να αντιμετωπίζονται ως κινητή εορτή. Ούτε είναι δυνατόν να αλλάζει ο χρόνος διεξαγωγής τους ανάλογα με τις όποιες μικροπολιτικές σκοπιμότητες. Ξεκαθαρίζω ότι δεν ήταν δική μας απόφαση να διεξάγονται ταυτόχρονα με τις Ευρωεκλογές και καλό θα ήταν, πριν αποφασιστεί οποιαδήποτε νέα αλλαγή στο χρονοδιάγραμμά τους, να ζητηθεί και η δική μας άποψη».

ΕΡ.: Κύριε Πατούλη, κλείνοντας τη συνέντευξη, θα ήθελα να παρατηρήσω παρακολουθώντας τη δραστηριότητα της ΚΕΔΕ, ότι με τους εργαζόμενους υπάρχει μια πολύ καλή "χημεία". Ισχύει αυτό;

«Η διαπίστωσή σας είναι σωστή. Η σημερινή Διοίκηση της ΚΕΔΕ βρίσκεται στο πλευρό των εργαζομένων. Έχουμε μία πολύ ειλικρινή συνεργασία και στηρίζουμε, όπως όλοι διαπίστωσαν πρόσφατα με το ζήτημα των συμβασιούχων, τα δίκαια αιτήματά τους.

Δήμοι κι εργαζόμενοι βρισκόμαστε στην ίδια πλευρά. Υποστηρίζουμε με συνέπεια την υιοθέτηση μίας σύγχρονης πολιτικής για το ανθρώπινο δυναμικό της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Με βελτίωση των συνθηκών εργασίας τους, νέο σύστημα προγραμματισμού των ανθρώπινων πόρων, σύγχρονο κι αντικειμενικό σύστημα αξιολόγησης των επιδόσεων και των υπηρεσιών και των υπαλλήλων. Κι επιπλέον, διεκδικούμε το αυτονόητο, να μπορούν οι Δήμοι να αποφασίζουν μόνοι τους, με βάση τις πραγματικές τους ανάγκες και οικονομικές δυνατότητες , πόσους εργαζόμενους χρειάζονται και για πόσο χρονικό διάστημα τους χρειάζονται».

Ακολουθεί σε επισυναπτόμενο αρχείο η συνέντευξη στο Π+Π (.pdf) 

Πατήστε εδώ για να τη διαβάσετε ηλεκτρονικά από το ΠΟΛΗ + ΠΟΛΙΤΙΚΗ